Od pewnego czasu coraz częściej mówi się o „sygnalistach” i ich prawach. Wiele firm i instytucji musi teraz wprowadzać specjalne procedury, które pozwolą takim osobom bezpiecznie zgłaszać nieprawidłowości. Ale kim właściwie jest sygnalista? I co oznacza jego ochrona?
Kim jest sygnalista?
Sygnalistą może być każda osoba, która zauważyła coś niepokojącego w miejscu pracy – np. naruszenie prawa, oszustwo, nadużycie finansowe, zagrożenie dla zdrowia lub środowiska – i chce to zgłosić. Może to być pracownik, zleceniobiorca, stażysta, były pracownik, a nawet kandydat do pracy.
Co oznacza ochrona sygnalistów?
To znaczy, że osoba zgłaszająca nieprawidłowości nie może zostać za to ukarana, zwolniona, pominięta przy awansie czy szykanowana. Firma ma obowiązek:
-
umożliwić jej bezpieczne zgłoszenie sprawy,
-
zachować poufność jej tożsamości,
-
udzielić odpowiedzi w rozsądnym terminie,
-
zapewnić, że nie spotkają jej żadne negatywne konsekwencje.
Co musi zrobić pracodawca?
Pracodawcy zatrudniający 50 osób lub więcej (oraz niektóre instytucje niezależnie od wielkości) muszą:
-
stworzyć prosty i zrozumiały sposób zgłaszania nieprawidłowości, np. formularz online, e-mail lub specjalny numer telefonu,
-
przygotować wewnętrzny regulamin opisujący, jak wygląda proces przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń,
-
wyznaczyć osobę odpowiedzialną za odbieranie i analizowanie zgłoszeń,
-
poinformować pracowników o ich prawach.
Dlaczego to ważne?
Dzięki takim rozwiązaniom można wcześniej wykryć problemy i uniknąć poważniejszych konsekwencji – prawnych, finansowych czy wizerunkowych. To także sposób na budowanie zaufania w zespole i tworzenie uczciwego środowiska pracy.
Czy trzeba się bać zgłoszenia?
Nie. Zgłoszenie nie jest donoszeniem. To działanie zgodne z prawem, które pomaga organizacji poprawiać swoje działanie i przestrzegać przepisów. Sygnalista nie musi być pewien, że doszło do złamania prawa – wystarczy, że ma uzasadnione podejrzenie.
Podsumowanie
Ochrona sygnalistów to nowe przepisy, które mają pomóc ludziom mówić o ważnych sprawach bez strachu przed konsekwencjami. Każda firma, która chce działać uczciwie i odpowiedzialnie, powinna traktować te zgłoszenia poważnie i wspierać osoby, które odważą się je złożyć.